Interviews

Interview met landgoedeigenaren: iedereen is ondernemer van zijn eigen talent
Tot slot een serie interviews met landgoedeigenaren, die vanuit betrokkenheid en visie dagelijks werken aan waarde en continuïteit op hun landgoed. Wij zijn hen zeer erkentelijk voor de openhartige manier waarop zij Kien van Hövell (initiatiefgroep), Elmar Theune (ministerie van EZ) en Martin Woestenburg (redactie) hebben toegelaten tot hun denkwereld en dilemma’s.
Stuk voor stuk zijn de interviews getuigenissen vanuit het hart, in hun verscheidenheid ook alle authentiek, maar in het kader van Het Landgoedbedrijf vooral interessant omdat zij continu zoeken naar  overlevingskansen op de lange termijn.

Ondernemerschap is sterk in beweging. Innovatief ondernemen met de focus op service en duurzame waarden kan ook wel het organiseren van duurzaamheid’ worden genoemd. Particuliere landgoederen blijken florerende broedplaatsen te zijn voor deze moderne vorm van ondernemerschap. De geïnterviewde landgoederen investeren, ongevraagd, in zaken die de samenleving ‘van waarde’ vindt en halen daar zelf ook weer bijzondere zaken uit.

Tijdens de interviews kregen eigenaren de ruimte om het gesprek zelf te kleuren en te sturen. Daarmee behielden hun ‘verhalen’ niet alleen hun ‘echtheid’, ook de zoektocht naar de eigenschappen en mechanismen van het ‘maatschappelijk ondernemerschap’ werd daardoor spannend en zuiver.

Uit de gesprekken zijn een aantal interessante thema’s naar voren gekomen, die hebben geleid tot de volgende stellingen.

1. Samenhang

Op nagenoeg alle landgoederen is er sprake van een alomvattende visie: onderdelen zijn niet autonoom, maar staan in verbinding met elkaar.

  • Materie, ruimte, functie en tijd wordt verbonden.
  • Bij voorkeur dienen maatregelen meerdere domeinen: sociaal, economisch en ecologisch.
  • Waarden worden niet per stuk gewogen maar gezien als onderdeel van het totaal. Fragmentatie wordt vermeden, samenhang bevorderd.
  • Naast direct waarneembare of meetbare invloed is er ook besef van indirecte effecten of consequenties op langere termijn.
  • Integraal werken betekent dat de oplossingsruimte en daarmee de flexibiliteit van het landgoed groot is.

2. Innovatie

Verandering ontstaat veelal uit een combinatie van noodzaak en idealisme, met optimaal gebruik van het bestaande.

  • Verandering reikt over traditionele grenzen heen, zonder het verleden geweld aan te doen.  
  • Vernieuwing dient het belang van zelfredzaamheid en is tegelijk geïnspireerd.
  • Sturing vindt plaats op het niveau van veerkracht en op het bewaren van de balans.
  • Innovatie vindt informeel zijn weg: aan de keukentafel, voetje voor voetje, dankzij de leermomenten van alledag en langs de weg van stille dynamiek.
  • Innovatie is succesvol naarmate er geïnvesteerd wordt in de relatie met partners en in de processen van samenwerking.


3. Waardecreatie

Op veel landgoederen zijn identiteit, de menselijke maat en de mensrelatie instrumenteel voor het creëren van waarde.  

  • Geld is niet het enige ruilmiddel, ook tijd, energie en persoonlijke aandacht worden gezien als ‘waarde’ en kunnen worden verdiend, ingezet of uitgeruild.
  • Partnerschap betekent in de ogen van de eigenaren samen werken aan een gedeeld resultaat vanuit verbondenheid en gedeeld inzicht.
  • Dat kan pas wanneer binnen een samenwerkingsverband de wederzijdse belangen en afhankelijkheden positief worden bejegend en er sprake is van wederzijds vertrouwen.

4. Leiderschap

Veel landgoedeigenaren koppelen het besef van verantwoordelijkheid aan de notie van rentmeesterschap, waarbij ook  een vorm van leiderschap wordt bedoeld.

  • De rol van leiderschap wordt divers ingevuld: de ene stuurt, de andere inspireert, de derde accelereert. Alle vormen zijn initiatiefrijk, blijven proactief en hebben de bevordering van samenhang en het uitnodigen tot samenwerking als gemene deler.
  • Bij ‘regie’ ligt de nadruk op het houden van overzicht, het volgen van een stabiele koers en behoud van de balans, met tegelijk voldoende flexibiliteit zodat de koers ‘volhoudbaar’ blijft onder wisselende omstandigheden.
  • Waar autonomie, meesterschap en betekenis worden gezien als belangrijke condities voor goede prestaties (Daniel Pink) bepleiten veel landgoedeigenaren in hun relatie met overheden verbetering in die condities om goed te kunnen functioneren.
  • Continuïteit en commitment voor de lange termijn worden gezien als belangrijke voorwaarden om vertrouwen te mogen ontvangen.

Deze voorlopige bevindingen tonen samenvattend, dat voor deze tijd interessante principes voor waardecreatie via innovatief ondernemerschap door sommige landgoedeigenaren al op een natuurlijke en vanzelfsprekende manier in praktijk worden gebracht.