Het ontstaan van het Landgoedbedrijf

 Het Landgoedbedrijf is een initiatief van vier landgoedeigenaren: Willem de Beaufort (landgoed Beekzicht), Kien van Hövell tot Westerflier (landgoed Grootstal), Liesbeth Cremers (landgoed Vilsteren) en Charlotte Rauwenhoff (landgoed Tongeren). Zij deelden hun bezorgdheid over:

-     De volhoudbaarheid van particuliere landgoederen in een tijd waarin sectoraal overheidshandelen  en korte termijn scope steeds meer de overhand kregen;
-     De harder wordende scheidslijn tussen het private en het publieke belang, die partijen eerder uit elkaar dreef dan verbond.

IMG_7414_kl.jpg
Op de foto van links naar rechts: Kien van Hövell tot Westerflier, Willem de Beaufort, Liesbeth Cremers en Charlotte Rauwenhoff. 

Het initiatief is ontstaan als de reactie van Willem de Beaufort, bestuurder van Landgoed Beekzicht, op de urgente bedreiging, door sectoraal overheidsdenken (dijkteruglegging en een rondweg dwars door het landgoed), voor het voortbestaan en het maatschappelijk functioneren van het landgoed. Hij formeerde vervolgens de initiatief groep wetende dat bijna alle landgoederen te maken hebben met het probleem van het sectoraal denken van een overheid. De overheid realiseert zich niet dat dit het maatschappelijk functioneren van landgoederen aantast.

De initiatiefgroepleden hebben sterke wortels in de landgoedwereld en zetten zich in om goede relaties en samenwerkingen tussen landgoedeigenaren, overheden en andere partijen te creëren.

Interviews met bijzondere landgoedeigenaren, landgoedgesprekken met strategische partijen over concrete casussen en een aantal essays maakten duidelijk dat bestaande patronen doorbroken moeten worden. Innovatie op systeemniveau is noodzakelijk. De diverse crises hebben de urgentie voor nieuwe oplossingen hoog op de agenda geplaatst. Bezuinigingen gevolgd door meer ruimte voor eigen initiatief hebben  in het hele land tot nieuwe beweging geleid. 

Het initiatief is sinds het ontstaan financieel ondersteund  door het Ministerie van EZ (voorheen LNV en EL&I), Nationaal Groenfonds en diverse particuliere fondsen zoals het Elise Mathilde fonds. Adviesbureau Wing vervulde de rol van secretaris en voerde samen met onder meer bureau Co.Creatie een groot aantal ondersteunende werkzaamheden uit.

Landgoed Tongeren, een typisch landgoedbedrijf

Op Landgoed Tongeren, aan de Noordgrens van de Veluwe in gemeente Epe, hebben de eigenaren hard gezocht naar een duurzaam exploitatiemodel. Het landschap van het landgoed wordt gekenmerkt door de overgang van de IJssel naar de Veluwe: van open landbouwgebied naar dichte bossen. Afgelopen decennia beheerden onder meer vier boerderijen dit landschap. Na vele generaties van privaat beheer is het landgoed een groot aantal maatschappelijke functies gaan vervullen. Vooral de natuurwaarden zijn de afgelopen decennia met diverse wet- en regelgeving vastgelegd.
 
De eigenaren willen deze waarden behouden en zochten daarvoor een gezond exploitatiemodel. Kern van hun oplossing lag in de beëindiging van de huidige vier landbouwbedrijven en het creëren van één nieuw biologisch landbouwbedrijf met een levensvatbare grootte. Ondanks de vele voordelen van dit exploitatiemodel hebben de eigenaren, zelfs met medewerking van overheden, heel veel moeite gehad om de plannen uit te werken. De wet- en regelgeving stond deze passende oplossing niet toe omdat het totale plan op sectorale onderdelen beoordeeld werd. Daardoor kon de meerwaarde voor het geheel, voor alle functies en betrokken partijen, niet tot zijn recht komen. Gelukkig hebben de nieuwe tijden er inmiddels toe geleid dat overheden en betrokken partijen ruimte hebben gezocht in maatwerk en het plan momenteel verder wordt uitgewerkt.