Vier belangrijkste inzichten

1. Landgoederen vertegenwoordigen breed scala aan maatschappelijke waarden

Tijdens de ontwikkeling van het landgoedvenster werd zichtbaar dat landgoederen vele maatschappelijke waarden herbergen, zowel materieel als immaterieel. Bijzonder aan landgoederen is dat er altijd verbindingen aanwezig zijn tussen die waarden. De combinaties van waarden zorgen voor een aantrekkelijk landschap, een financieel gezond geheel en creëren een goede voedingsbodem voor innovatie.

Een voorbeeld: via de ontwikkeling van een sterk landgoedmerk (toeristische / recreatieve waarde regio) kan een landgoed de agrarische functie helpen verduurzamen (biodiversiteit, goed voor natuurwaarde en cultuurhistorisch landschap), waardoor de boeren een toekomstperspectief wordt geboden (gezonde economie, innovatie) en zij niet hoeven wegtrekken uit het dorp (continuïteit sociale cohesie).

2. Zowel landgoedeigenaren als overheden moeten (soms) nog stappen zetten

Opgaven voor landgoedeigenaren

> Denken vanuit de omgeving (wat wil de klant of gebruiker)
> Toon en vertel wat je doet, wees transparant
> Creëer nieuwe netwerken: met wie kan je samenwerken om doelen te bereiken?

Opgaven voor overheden

> Beoordeel plannen integraal. De werkwijze van gemeenten Ommen (Overijssel) en Rheden (Gelderland) kunnen model staan voor andere overheden.
> Faciliteer particulier potentieel. Overheden moeten met minder middelen nog steeds hun publieke doelen realiseren. Uit onderzoek van provincies Gelderland, Overijssel en Utrecht blijkt dat landgoederen een goed middel zijn om diverse maatschappelijke doelen te verwezenlijken. Overheden zouden in hun nieuwe faciliterende rol zich af kunnen vragen wat landgoederen kunnen doen en niet wat zij moeten doen. Belangrijke taak voor overheden zal liggen in het wegnemen van belemmeringen. Lees het rapport.

3. Realiseren met vertrouwen

Relaties en afspraken gebaseerd op vertrouwen zijn effectief en efficiënt. Praktijkervaringen bij overheden maar ook bij organisaties zoals de Nationale Postcode Loterij bewijzen dat vertrouwen kan helpen om regeldruk en kosten rondom bijvoorbeeld subsidies sterk te verlagen.

Sinds de oprichting van de Postcode Loterij zijn honderden miljoenen euro’s effectief uitgezet door een klein team van medewerkers. Voor de toekenning van de gelden hanteert de Postcode Loterij drie criteria: het moreel kompas, maatschappelijk ondernemerschap en transparantie. Het door hen gegeven vertrouwen is in bijna 25 jaar nog nooit beschaamd.


Vertrouwen kan alleen gegeven worden als er transparantie is en misbruik bestraft wordt. Overheden kunnen hiervoor het high trust, high penalty principe hanteren. Het principe is dat mislukkingen pas erg zijn als betrokkenen ze proberen te verhullen.

4. Kansen voor nieuwe businessproposities

Landgoederen kunnen goed meegaan in het ontstaan van nieuwe businessmodellen rondom waarde-transacties (ruilen, delen en creëren van waarden) die passen in de netwerksamenleving (WEconomy, Jan Jonker). Door ‘coöperatief’ samen te werken met de omgeving ontstaan veel nieuwe kansen.